اسکیزوفرنی یا همان شیزوفرنی یک اختلال روانی مزمن است.
افراد مبتلا به این اختلال تحریف واقعیت را تجربه می کنند که اغلب به شکل هذیان یا توهم است.
اگرچه برآورد دقیق دشوار است، اسکیزوفرنی کمتر از 1 درصد از جمعیت را تحت تاثیر قرار می دهد.
باورهای غلط در مورد این اختلال رایج است.
برای مثال، برخی افراد فکر می‌کنند که اسکیزوفرنی باعث ایجاد «شخصیت دوگانه» می‌شود.
در واقع، اسکیزوفرنی و دوپارگی شخصیت (که اختلال هویت تجزیه ای نامیده می شود) دو اختلال متفاوت هستند.
اسکیزوفرنی می تواند در مردان و زنان در هر سنی رخ دهد.
مردان اغلب در اواخر نوجوانی یا اوایل 20 سالگی علائم را نشان می دهند.
زنان در اواخر دهه 20 و اوایل دهه 30 زندگی خود را نشان می دهند.
اسکیزوفرنی یک اختلال روانی جدی است که در آن افراد واقعیت را به طور غیرعادی تفسیر می کنند.
اسکیزوفرنی ممکن است منجر به ترکیبی از توهم، هذیان، و تفکر و رفتار بسیار بی نظم شود که عملکرد روزانه را مختل می کند و می تواند ناتوان کننده باشد.
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نیاز به درمان مادام العمر دارند.
درمان زودهنگام ممکن است به کنترل علائم قبل از ایجاد عوارض جدی کمک کند و ممکن است به بهبود چشم انداز طولانی مدت کمک کند.
فهرست مطالب
- علائم اسکیزوفرنی
- انواع اسکیزوفرنی
- علت اسکیزوفرنی
- عوارض اسکیزوفرنی
- تشخیص اسکیزوفرنی
- درمان اسکیزوفرنی
- سوالات متداول
علائم اسکیزوفرنی
علائم اسکیزوفرنی می تواند از نظر شدت و نوع متفاوت باشد و اگر فرد استرس شدیدی داشته باشد، از مواد استفاده کند یا داروهای تجویز شده خود را به درستی مصرف نکند، ممکن است علائم تشدید شوند.
علائم اسکیزوفرنی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
علائم اولیه اسکیزوفرنی
علائم این اختلال معمولاً در سال های نوجوانی و اوایل دهه 20 خود را نشان می دهد.
در این سنین، اولین علائم ممکن است نادیده گرفته شوند، زیرا آنها رفتارهای «معمولی» نوجوانان را منعکس می کنند.
علائم اولیه می تواند شامل موارد زیر باشد:
- منزوی شدن از دوستان و خانواده
- تغییر دوستان یا گروه های اجتماعی
- تغییر در تمرکز و تمرکز
- مشکلات خواب
- تحریک پذیری و تحریک پذیری
- مشکلات در انجام تکالیف مدرسه، یا عملکرد ضعیف تحصیلی
- اضطراب
- سوء ظن مبهم
- ایده های عجیب و غریب
- احساس متفاوت بودن با دیگران
علائم پیشرفته
وقتی صحبت از علائم پیشرفته‌تر می‌شود، این علائم به سه دسته مجزا تقسیم می‌شوند: علائم مثبت، علائم منفی و علائم آشفته.
اصطلاحات “مثبت” و “منفی” در اینجا معانی مختلفی دارند: علائم “مثبت” به معنای افکار یا اعمال اضافه شده به تجربه معمولی است، یعنی چیزی که در حالت طبیعی وجود ندارد مثل توهم.
علائم “منفی” عدم وجود رفتارهای معمولی است، مثلا فقدان احساسات.
علائم مثبت
علائم “مثبت” شیزوفرنی در افراد بدون اسکیزوفرنی یا سایر انواع بیماری های روانی شدید، معمولی نیست.
این رفتارها عبارتند از:
- توهمات: توهمات تجربیاتی هستند که واقعی به نظر می رسند اما توسط ذهن شما ایجاد می شوند.
آنها شامل دیدن چیزهایی، شنیدن صداها یا بوییدن چیزهایی هستند که اطرافیان شما تجربه نمی کنند. - هذیان: زمانی رخ می دهد که شما چیزی را با وجود شواهد یا حقایق خلاف آن باور کنید.
مثل اینکه بدون هیچ شواهدی فرد باور داشته باشد که یک دانشمند است. - پارانویا: پارانویا زمانی است که شخصی به طور غیرعادی نسبت به دیگران بی اعتماد باشد یا قاطعانه معتقد باشد که تحت تعقیب یا آزار و اذیت قرار گرفته است.
علائم منفی
علائم منفی اسکیزوفرنی احساسات، رفتارها و توانایی های معمولی فرد را مختل می کند.
این علائم عبارتند از:
- کاهش در صحبت کردن
- واکنش های احساسی عجیب به موقعیت ها
- فقدان احساسات یا بیان آنها
- از دست دادن علاقه یا هیجان برای زندگی
- ایزوله سازی اجتماعی
- مشکل در تجربه لذت
- مشکل شروع یا ادامه برنامه ها
- مشکل در انجام فعالیت های عادی روزمره
علائم آشفته
اینها علائم مثبتی هستند که نشان می دهند فرد نمی تواند به وضوح فکر کند یا آنطور که انتظار می رود پاسخ دهد.
مثالها عبارتند از:
- صحبت کردن با جملاتی که منطقی نیستند یا استفاده از کلمات بیهوده، برقراری ارتباط یا برقراری مکالمه را برای فرد دشوار می کند
- تغییر سریع از یک فکر به فکر دیگر بدون ارتباط واضح یا منطقی بین آنها
- به آرامی حرکت کردن
- ناتوانی در تصمیم گیری
- نوشتن بیش از حد اما بی معنی
- فراموش کردن یا از دست دادن چیزها
- تکرار حرکات، مانند قدم زدن یا راه رفتن در دایره
- داشتن مشکل در درک مناظر، صداها و احساسات روزمره
علائم شناختی
این علائم به این دلیل برچسب گذاری می شوند که نشان می دهند فرد با برخی عملکردهای شناختی یا ذهنی مشکل دارد.
آنها عبارتند از:
- تفکر یا گفتار نامنظم، مانند زمانی که فرد هنگام صحبت کردن موضوع را به سرعت تغییر می دهد یا از کلمات یا عبارات ساختگی استفاده می کند
- فراموشی
- تفکر بی نظم، مانند مشکل در تمرکز یا توجه
- “عملکرد اجرایی” ضعیف یا درک اطلاعات و استفاده از آن برای تصمیم گیری
- مشکلات یادگیری و استفاده از اطلاعات
عدم بینش
افراد مبتلا به شیزوفرنی معمولا علائم بیماری دیگری، آنوسوگنوزیا را نشان می دهند.
این وضعیت که اغلب به عنوان “عدم بینش” توصیف می شود، به این معنی است که فرد نمی تواند تشخیص دهد که مشکل پزشکی، اختلال یا بیماری دارد.
کارشناسان تخمین می زنند که بین 50 تا 90 درصد افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، آنوسوگنوزیا دارند.
این یکی از دلایلی است که درمان اسکیزوفرنی بسیار دشوار است.
بیش از انکار داشتن مشکل، این بدان معناست که فرد قادر به تشخیص علائم و نشانه های اسکیزوفرنی نیست.
این اغلب آنها را به این باور می رساند که نیازی به مراقبت و درمان پزشکی ندارند.
Anosognosia همچنین می تواند به طور غیرمستقیم به هذیان های اسکیزوفرنی دامن بزند، و باعث شود فرد باور کند که کسی سعی دارد به او مسموم یا آسیب برساند، در حالی که آن افراد واقعاً سعی در کمک دارند.
انواع اسکیزوفرنی
انواع مختلفی از اسکیزوفرنی وجود دارد.
دز زیر به آنها اشاره می کنیم:
اسکیزوفرنی پارانوئید
این شایع ترین نوع اسکیزوفرنی است.
ممکن است دیرتر از سایر اشکال در زندگی ایجاد شود.
علائم شامل توهم یا هذیان است، اما گفتار و احساسات شما ممکن است تحت تأثیر قرار نگیرد.
اسکیزوفرنی پارانوئید در درجه اول شامل علائم مثبت است، یعنی شروع صفات، احساسات یا رفتارهایی است که قبلا وجود نداشتند.
اسکیزوفرنی هبفرنی
این نوع اسکیزوفرنی که به نام «اسکیزوفرنی سازمان نیافته یا نامنظم» نیز شناخته می‌شود، معمولاً در سن 15 تا 25 سالگی ایجاد می‌شود.
علائم شامل رفتارها و افکار آشفته، در کنار هذیان و توهم کوتاه مدت است.
ممکن است الگوهای گفتاری نامنظم داشته باشید و درک شما برای دیگران دشوار باشد.
افرادی که مبتلا به اسکیزوفرنی نامنظم هستند اغلب در حالات چهره، لحن صدا یا رفتارهایشان احساسات کمی نشان می دهند یا اصلاً هیچ احساسی ندارند.
اسکیزوفرنی کاتاتونیک
این نادرترین تشخیص اسکیزوفرنی است که با حرکات غیر معمول، محدود و ناگهانی مشخص می شود.
شما اغلب ممکن است بین خیلی فعال یا خیلی ساکن جابجا شوید.
ممکن است زیاد صحبت نکنید و گفتار و حرکت دیگران را تقلید کنید.
اسکیزوفرنی تمایز نیافته
تشخیص شما ممکن است دارای برخی از علائم اسکیزوفرنی پارانوئید، هبهفرنیک یا کاتاتونیک باشد، اما مشخصاً به تنهایی در یکی از این انواع نمی گنجد.
اسکیزوفرنی باقیمانده
ممکن است در صورت داشتن سابقه روان پریشی، اسکیزوفرنی باقیمانده تشخیص داده شود، اما فقط علائم منفی (مانند حرکت آهسته، حافظه ضعیف، عدم تمرکز و بهداشت ضعیف) را تجربه کنید.
اسکیزوفرنی ساده
اسکیزوفرنی ساده به ندرت تشخیص داده می شود.
علائم منفی (مانند حرکت آهسته، حافظه ضعیف، عدم تمرکز و بهداشت ضعیف) بیشتر در اوایل ظاهر می شوند و بدتر می شوند، در حالی که علائم مثبت (مانند توهم، هذیان، تفکر آشفته) به ندرت تجربه می شوند.
اسکیزوفرنی سنستوپاتیک
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی سنستوپاتیک احساسات غیرعادی بدنی را تجربه می کنند.
اسکیزوفرنی نامشخص
با وجود علائم و نشانه ها، علائم شرایط عمومی برای تشخیص را برآورده می کنند اما در هیچ یک از دسته های بالا قرار نمی گیرند.
اسکیزوفرنی کودکان
اسکیزوفرنی دوران کودکی یک اختلال روانی ناشایع اما شدید است که در آن کودکان و نوجوانان واقعیت را به طور غیرعادی تفسیر می کنند.
اسکیزوفرنی دوران کودکی اساساً مانند اسکیزوفرنی در بزرگسالان است، اما در اوایل زندگی عموماً در سال های نوجوانی شروع می شود و تأثیر عمیقی بر رفتار و رشد کودک دارد.
در اسکیزوفرنی دوران کودکی، سنین پایین شروع چالش های ویژه ای برای تشخیص، درمان، آموزش و رشد عاطفی و اجتماعی است.
اسکیزوفرنی یک بیماری مزمن است که نیاز به درمان مادام العمر دارد.
شناسایی و شروع درمان اسکیزوفرنی دوران کودکی در اسرع وقت ممکن است به طور قابل توجهی نتیجه بلند مدت کودک شما را بهبود بخشد.
علت اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی و طیفی از شرایط مربوط به آن یک علت تایید شده واحد ندارند.
عوامل و شرایط متعددی خطر ابتلا به آن را در افراد افزایش می دهد به طور مثال بیان می شود که یک جزء ژنتیکی قوی در اسکیزوفرنی وجود دارد.
اما هیچ یک از آنها تضمینی برای ابتلای شما به آن نیست.
متخصصان گمان می کنند که اسکیزوفرنی به دلایل مختلفی اتفاق می افتد.
سه دلیل اصلی عبارتند از:
- عدم تعادل در سیگنال های شیمیایی که مغز شما برای ارتباط سلول به سلول استفاده می کند: اسکیزوفرنی با اختلال در دوپامین و همچنین سایر فعالیت های انتقال دهنده های عصبی در مغز همراه است.
- مشکلات رشد مغز قبل از تولد
- از دست دادن ارتباطات بین نواحی مختلف مغز
عوامل خطر یا ریسک فاکتورها
در حالی که هیچ دلیل تایید شده ای برای شیزوفرنی وجود ندارد، عوامل و شرایط متعددی وجود دارد که محققان به این بیماری مرتبط کرده اند.
- ژنتیک: افرادی که سابقه خانوادگی اسکیزوفرنی دارند، به ویژه والدین یا خواهر و برادری که به آن مبتلا هستند در معرض خطر بسیار بالاتری برای ابتلا به این بیماری هستند.
- محیط: عوامل زیادی در دنیای اطراف شما می توانند خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را افزایش دهند.
به دنیا آمدن در زمستان خطر ابتلا را کمی افزایش می دهد.
برخی از بیماری‌ها که بر مغز شما تأثیر می‌گذارند، از جمله عفونت‌ها و بیماری‌های خودایمنی (جایی که سیستم ایمنی بدن به بخشی از بدن شما حمله می‌کند) نیز می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
استرس شدید برای مدت طولانی نیز می تواند در ایجاد آن نقش داشته باشد. - شرایط رشد و تولد: نحوه رشد شما قبل از تولد در اسکیزوفرنی نقش دارد.
خطر ابتلا به اسکیزوفرنی اگر مادر شما در دوران بارداری شما دیابت بارداری، پره اکلامپسی، سوء تغذیه یا کمبود ویتامین D داشته باشد، افزایش می یابد.
همچنین اگر در بدو تولد کمبود وزن داشتید یا در حین زایمان عوارضی داشتید (مثل اینکه مادر شما نیاز به سزارین اورژانسی داشته باشد) این خطر افزایش می یابد. - مصرف تفریحی مواد مخدر: محققان اسکیزوفرنی را با داروهای تفریحی خاص به خصوص در مقادیر بیشتر و در مراحل اولیه زندگی مرتبط دانسته اند.
ارتباط بین مصرف سنگین ماری جوانا (حشیش) در دوران نوجوانی یکی از بهترین این پیوندها است که مورد مطالعه قرار گرفته است.
با این حال، در مورد اینکه آیا مصرف ماری جوانا علت مستقیم اسکیزوفرنی است یا نه یا اینکه فقط یک عامل کمک کننده است، اختلاف نظر وجود دارد.
عوارض اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی یک بیماری روانی جدی است که نباید نادیده گرفته شود یا درمان نشود.
این بیماری خطر عوارض جدی را افزایش می دهد، مانند:
- خود آسیبی یا خودکشی
- اضطراب
- فوبیاها
- افسردگی
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- مشکلات خانوادگی
- دشواری در کار یا حضور در مدرسه
تشخیص اسکیزوفرنی
تشخیص اسکیزوفرنی بر اساس معیارهای تعریف شده توسط راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) است، راهنمایی که توسط روانپزشکان و سایر متخصصان سلامت روان در تشخیص و مدیریت شرایط روانپزشکی استفاده می شود.
برای تشخیص اسکیزوفرنی، علائم باید حداقل برای شش ماه متوالی وجود داشته باشد، همراه با کاهش کار، مراقبت از خود، و روابط در مقایسه با زمان قبل از شروع علائم.
چندین ویژگی وجود دارد که باید برای تشخیص اسکیزوفرنی وجود داشته باشد؛ حداقل یک یا دو مورد از موارد زیر:
- توهمات
- هذیان
- صجبت با کلمات بی نظم یا سالاد کلمات
و حداقل یکی از موارد زیر:
- رفتار به شدت آشفته یا کاتاتونیک
- علائم منفی مانند کاهش بیان عاطفی، عدم بیان چهره و بی تفاوتی
تست تشخیصی
متخصص می بایست سایر شرایط مشابه اسکیزوفرنی را قبل از تشخیص قطعی بیماری رد کند.
ممکن است نیاز به انجام آزمایش خون یا آزمایش ادرار برای شناسایی سهم بالقوه پزشکی یا مواد در علائم خود داشته باشید.
اسکیزوفرنی تنها در صورتی تشخیص داده می شود که علائم ناشی از دارو نباشد.
همچنین ممکن است یک آزمایش تصویربرداری مغز مانند توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای رد ضایعات در مغز انجام دهید.
سایر شرایطی که اغلب در تشخیص اسکیزوفرنی در نظر گرفته می شوند عبارتند از:
- اختلال اسکیزوافکتیو: این وضعیت شامل ویژگی های اسکیزوفرنی و همچنین اختلالات خلقی عمده است.
- اختلال دوقطبی: این وضعیت باعث اپیزودهای شیدایی و افسردگی می شود.
گاهی اوقات بین افسردگی و علائم منفی اسکیزوفرنی همپوشانی وجود دارد.
دوره های شیدایی و افسردگی در اختلال دوقطبی می تواند شامل ویژگی های روان پریشی باشد. - داروها یا مواد: مواد مخدر و ترک مواد مخدر می تواند باعث توهم یا هذیان و سایر علائم شناختی و رفتاری شود که می تواند شبیه به جنبه های اسکیزوفرنی ظاهر شود.
گاهی اوقات برخی از داروهای تجویزی مانند برخی از داروهایی که برای درمان بیماری پارکینسون استفاده می شوند، می توانند باعث توهم شوند. - تومور مغزی: تومور مغزی یا ضایعه ای در لوب تمپورال مغز ممکن است توهماتی مشابه توهمات اسکیزوفرنی ایجاد کند.
مطالعات تصویربرداری مغز معمولاً می تواند ضایعه ای در مغز را شناسایی کند. - صرع: صرع لوب تمپورال می تواند رفتاری ایجاد کند که می تواند با اسکیزوفرنی اشتباه گرفته شود.
اغلب الکتروانسفالوگرام (EEG) می تواند به تشخیص شرایط کمک کند. - اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): به ندرت، اثرات PTSD می تواند با علائمی مانند هوشیاری بیش از حد و فلاش بک که می تواند کیفیت توهم داشته باشد ظاهر شود.
با این حال، یک تاریخچه روانپزشکی دقیق اغلب می تواند بین این شرایط تفاوت قائل شود.
درمان اسکیزوفرنی
درمان اسکیزوفرنی نیاز به یک برنامه جامع دارد که شامل تجویز داروهای ضد روان پریشی، مشاوره، حمایت از نزدیکان و احتمالا بستری شدن در بیمارستان برای تشدید حملات باشد.
هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما علائم را می توان با درمان کنترل کرد.
اعضای خانواده و عزیزان می توانند حمایت عاطفی ارائه دهند و می توانند مسائلی مانند علائم اولیه را تشخیص دهند.
داروهای اسکیزوفرنی
اگر شما یا یکی از عزیزانتان مبتلا به اسکیزوفرنی هستید، مهم است بدانید که گاهی اوقات افرادی که این بیماری را دارند مایل به مصرف دارو هستند، اما گاهی اوقات بسیار بی میل هستند.
اثرات این وضعیت می‌تواند فرد را نسبت به درمان پزشکی مشکوک کند و خود بیماری می‌تواند منجر به تغییراتی در مغز شود که بر آگاهی از بیماری تأثیر می‌گذارد.
گاهی اوقات افرادی که مبتلا به اسکیزوفرنی هستند ممکن است به دروغ بگویند که داروهای خود را مصرف کرده اند.
داروهای مورد استفاده در درمان اسکیزوفرنی عبارتند از: نسل اول آنتی سایکوتیک های معمولی مانند تورازین (کلرپرومازین) و هالدول (هالوپریدول)؛ نسل دوم آنتی سایکوتیک های “آتیپیک” مانند ریسپردال (ریسپریدون) و کلوزاپین.
بستری شدن در بیمارستان
بدتر شدن اسکیزوفرنی می تواند شامل بی قراری، تلاش برای آسیب رساندن به خود، ناتوانی در مراقبت از خود، ترس شدید یا پارانویا و به ندرت رفتار پرخاشگرانه باشد.
در این موارد ممکن است بستری شدن در بیمارستان ضروری باشد.
این دوره‌ها می‌توانند با انواع محرک‌های احساسی یا فیزیکی و اغلب با عدم پایبندی به دارو ایجاد شوند.
در طول بستری شدن در بیمارستان به دلیل بدتر شدن حاد اسکیزوفرنی، فرد در مکانی امن قرار می گیرد و داروهای مناسب، تغذیه و مشاوره دریافت می کند.
ممکن است روزها یا هفته ها طول بکشد تا یک دوره حاد اسکیزوفرنی شروع به بهبود کند.
سوالات متداول در مورد اسکیزوفرنی
تفاوت بین اسکیزوفرنی و روان پریشی چیست؟
اسکیزوفرنی و روان پریشی دو اصطلاح قویاً مرتبط هستند، اما تفاوت های قابل توجهی نیز دارند.
روان پریشی مجموعه ای از علائم است که شامل قطع ارتباط با واقعیت و دنیای اطراف شما می شود.
روان پریشی می تواند با سایر شرایط پزشکی و اختلالات سلامت روان مانند اختلال دوقطبی رخ دهد اما اسکیزوفرنی طیفی (یا محدوده) از یک اختلال روانی است که شامل علائم روانپریشی است.
اسکیزوفرنی چه کسانی را تحت تأثیر قرار می دهد؟
اسکیزوفرنی به طور معمول در سنین مختلف، بسته به جنس، شروع می شود.
معمولا بین 15 تا 25 سالگی برای مردان و بین 25 تا 35 سالگی برای زنان شروع می شود.
همچنین مردان و زنان را به تعداد مساوی تحت تأثیر قرار می دهد.
اسکیزوفرنی در کودکان، به ویژه قبل از 18 سالگی، ممکن است اما نادر است.
با این حال، این موارد معمولاً بسیار شدید هستند.
شروع زودتر منجر به شرایط شدیدتر و سخت تر برای درمان می شود.
حدود 20 درصد از موارد جدید اسکیزوفرنی در افراد بالای 45 سال رخ می دهد.
این موارد بیشتر در زنان رخ می دهد.
علائم هذیان در این موارد قوی تر است، با علائم منفی کمتر و تأثیرات بر توانایی تفکر و تمرکز.
اختلال اسکیزوفرنی چقدر شایع است؟
در اینجا چند آمار در مورد شیوع اسکیزوفرنی در سراسر جهان آورده شده است:
- موارد جدید: سالانه حدود 2.
77 میلیون اسکیزوفرنی جدید در سراسر جهان تشخیص داده می شود. - میانگین تعداد موارد در سراسر جهان: حدود 22.
1 میلیون مورد در سراسر جهان در هر زمان وجود دارد (221 از هر 100000 نفر). - احتمال ابتلا به آن در مقطعی از زندگی: حدود 0.
85 درصد از جمعیت جهان (850 نفر از هر 100000 نفر) در مقطعی از زندگی خود دچار اسکیزوفرنی خواهند شد.
نویسنده: یاسمن اکبرزاده، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
بازبینی: امین زندی، روانشناس بالینی
:این مطلب را به اشتراک بگذارید
The post اسکیزوفرنی چیست؟ انواع، علائم، علت و درمان appeared first on روانشناسی منطق.
