آلپرازولام چیست؟
آلپرازولام (Alprazolam) یا زاناکس (Xanax) یک بنزودیازپین است و در دسته ی داروهای ضداضطراب، آرامبخش و خواب آور قرار میگیرد؛ با تاثیر بر سیستم اعصاب مرکزی کار میکند و برای درمان اختلالات اضطرابی، اختلال پنیک و اضطراب ناشی از افسردگی استفاده میشود.
این دارو میتواند به تنهایی یا همراه با سایر داروها تجویز شود.
لازم به ذکر است، مشخص نیست که زاناکس برای افراد کمتر از 18 سال ایمن و موثر است یا خیر.
فهرست مطالب
موارد مصرف آلپرازولام
زاناکس برای درمان اختلال اضطراب فراگیر (GAD) و اختلال پنیک همراه با آگورافوبیا یا بدون آن، تایید شده است.
با این حال، بنزودیازپین ها معمولا برای درمان مشکلات خواب و ترک الکل نیز تجویز میشوند.
مکانیزم اثر آلپرازولام
آلپرازولام با افزایش اثرات یک ماده ی شیمیایی طبیعی در بدن به نام گابا (GABA) یا گاما آمینو بوتیریک اسید (γ-Aminobutyric acid)، موجب افزایش آستانه ی تحریک میشود.
این دارو سطح هیجان را در مغز برای درمان اختلالات اضطراب و هراس کاهش می دهد.
اشکال، دوز و نحوه مصرف آلپرازولام
زاناکس به شکل مایع (1 میلی گرم/میلی لیتر)، قرص خوراکی (0.
25، 0.
5، 1، 2 میلی گرم)، قرص بازشونده ی دهانی (0.
25، 0.
5، 1، 2 میلی گرم) و قرص پیوسته رهش (0.
5 ،1، 2، 3 میلی گرم) موجود است.
برای مصرف، دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید.
هرگز آلپرازولام را در مقادیر بیشتر از مقدار تجویز شده استفاده نکنید.
اگر میل شدیدی به استفاده ی بیشتر از آلپرازولام دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
دوز های موجود در ایران این دارو در دوزهای 0.
5،1 و 2 میلی گرم در ایران موجود می باشد.
هرگز این دارو را با فرد دیگری، به ویژه فردی که سابقه ی مصرف مواد مخدر یا اعتیاد دارد، به اشتراک نگذارید.
سو استفاده از زاناکس میتواند باعث اعتیاد، اوردوز یا مرگ شود.
داروی مایع را با دقت اندازه گیری کنید (از سرنگ استفاده کنید نه قاشق آشپزخانه).
قرص طولانی رهش را به طور کامل قورت دهید؛ آن را له نکنید، نجوید یا نشکنید.
اجازه دهید قرص بازشونده ی دهانی بدون جویدن در دهان شما حل شود.
ممکن است در صورت استفاده ی طولانی مدت از زاناکس، به آزمایشات پزشکی مکرر نیاز داشته باشید.
آلپرازولام را بدون مشورت با پزشک خود قطع نکنید.
اگر پس از مصرف طولانی مدت به طور ناگهانی مصرف دارو را متوقف کنید، ممکن است علائم ترک کشنده داشته باشید.
عوارض جانبی آلپرازولام
عوارض جانبی شایع و نادر آلپرازولام به نقل از medscape در جدول زیر آمده است.
|
عوارض شایع (بیشتر از 10 درصد) |
عوارض نسبتا شایع (1 درصد تا 10 درصد) |
|
دوز 4 میلی گرم: خواب آلودگی (%41) افسردگی (%15-10) سردرد (%15-10) یبوست (%15-10) اسهال (%15-10) خشکی دهان (%15-10) دوز 10 میلی گرم: خواب آلودگی (%77) اختلال در هماهنگی (%50-40) افزایش اشتها (%35-30) احساس خستگی (%35-30) اختلال در حافظه (%35-30) تحریک پذیری (%35-30) کاهش ترشح بزاق (%35-30) اختلالات شناختی (%30-20) بی خوابی (%30-20) کاهش اشتها (%30-20) سردرد (%30-20) سبکی سر (%30-20) دیزآرتری (یک اختلال گفتاری-حرکتی) (%30-20) اسهال، یبوست و حالت تهوع/استفراغ (%30-20) تغییر وزن (%30-20) گرفتگی بینی (20-15) کاهش یا افزایش میل جنسی (%15-10) اختلال قاعدگی (%15-10) مشکل در ادرار (%15-10) |
دوز 4 میلی گرم: تاکی کاردی (افزایش نابهنجار ضربان قلب) (%10-5) گیجی (%10-5) تهوع/استفراغ (%10-5) تاری دید (%10-5) افت فشار خون (%5-1) سنکوپ (%5-1) آکاتیزیا (بی قراری حرکتی) (%5-1) سرگیجه (%5-1) افزایش ترشح بزاق (%5-1) لرزش (%5-1) عصبی و ناآرام بودن (%5-1) دوز 10 میلی گرم: افزایش ترشح بزاق (%10-5) پرحرفی (%5-1) بی اختیاری (%5-1) |
هشدار مهم در مورد عوارض عوارض ذکر شده به صورت همزمان در یک فرد رخ نمی دهد و برای هرکس ممکن است عوارض متفاوت باشد.
همچنین درصد بروز عوارض در جدول نشان دهنده احتمال بروز انهاست، به این اعداد توجه کنید.
تداخل آلپرازولام با سایر داروها
زاناکس میتواند با سایر داروها، ویتامین ها یا گیاهان دارویی که ممکن است مصرف کنید، تداخل داشته باشد.
برای جلوگیری از تداخل، پزشکتان باید تمام داروهای شما را با دقت مدیریت کند.
حتما در مورد تمام داروها، ویتامین ها یا گیاهان دارویی که مصرف میکنید به پزشک خود اطلاع دهید.
در ادامه نمونه هایی از داروهایی که میتوانند با آلپرازولام تداخل کنند، فهرست شده اند.
- گیاه کاوا
- سدیم اکسیبات
- ضد قارچ های آزولی مانند ایتراکونازول، کتوکونازول
- سایمتیدین
- برخی از داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین، فلووکسامین، نفازودون
- داروهایی برای درمان HIVمانند دلاویردین و ایندیناویر
- آنتی بیوتیک های ماکرولید مانند اریترومایسین
- ریفامایسین ها مانند ریفابوتین
- مخمر سنت جان
- داروهای تشنج مانند فنی توئین
- داروهای ضد درد یا سرفه مانند کدئین، هیدروکودون
- ماری جوانا (حشیش)
- سایر داروهای خواب یا اضطراب مانند دیازپام، لورازپام، زولپیدم
- شل کننده های عضله مانند کاریزوپرودول، سیکلوبنزاپرین
- آنتی هیستامین ها مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین
برچسب روی همه داروهایتان (مانند محصولات آلرژی یا سرفه و سرماخوردگی) را بررسی کنید زیرا ممکن است حاوی موادی باشند که باعث خواب آلودگی میشوند.
سیگار کشیدن سطح آلپرازولام را در خون کاهش میدهد.
اگر سیگار میکشید یا اخیرا سیگار را ترک کرده اید، به پزشک خود اطلاع دهید.
هشدارهای آلپرازولام
هشدار FDA
FDA دریافته است که ترکیب داروهای بنزودیازپین مانند آلپرازولام با مخدرها یا سایر داروهای آرام بخش، میتواند منجر به واکنش های جدی از جمله تنفس کند یا دشوار و مرگ شود.
بیمارانی که مواد افیونی را همراه بنزودیازپین ها، سایر داروهای آرام بخش یا الکل استفاده میکنند (همچنین مراقبان آن ها)، باید بدانند در صورتی که دچار سرگیجه یا سبکی سر غیر معمول، خواب آلودگی شدید، کندی یا مشکل در تنفس یا عدم پاسخگویی شدند، فورا به دنبال مراقبت های پزشکی بگردند.
آلپرازولام به عنوان یک بنزودیازپین، خطر سو مصرف، اوردوز و اعتیاد را به همراه دارد.
وابستگی فیزیکی به زاناکس با استفاده ی طولانی مدت از دارو رخ میدهد.
با قطع ناگهانی آلپرازولام ممکن است دچار واکنش ترک شوید اما میتوان این خطر را با کاهش آهسته ی دوز کم کرد.
اگر مصرف زاناکس را متوقف کردید و علائمی مانند: حرکات غیرعادی ماهیچه‌ها، فعال یا پرحرف تر بودن، تغییرات ناگهانی و شدید در خلق و خو یا رفتار، گیجی، توهم، تشنج و افکار خودکشی دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
سایر هشدارها
اگر مبتلا به گلوکوم با زاویه ی باریک (یک بیماری چشمی) هستید یا به آلپرازولام و داروهای مشابه (والیوم، آتیوان، ترانکسن و غیره) حساسیت دارید، نباید از آن استفاده کنید.
اگر باردار هستید از زاناکس استفاده نکنید.
آلپرازولام میتواند باعث نقایص مادرزادی یا علائم ترک کشنده در نوزاد شود.
ملاحظات مهم مصرف آلپرازولام
نگهداری
آلپرازولام را در دمای اتاق، به دور از رطوبت، گرما و نور نگهداری کنید.
داروی خود را در مکانی قرار دهید که هیچکس نتواند از آن استفاده کند.
هر مایع آلپرازولام استفاده نشده ظرف 90 روز را دور بریزید.
آلپرازولام و غربالگری دارویی
زاناکس و به طور کلی بنزودیازپین ها، تست اعتیاد شما را مثبت نشان میدهند.
اسامی تجاری موجود در ایران
- سدالام
- زانال
- رازوآلپرازولام
- آپوآلپراز
- آلپروکیم
- زانورن
- زانیسید
- اکسزولام
سوالات متداول
اگر یک دوز را فراموش کنم چه اتفاقی می افتد؟
در اسرع وقت دارو را مصرف کنید، اما اگر تقریبا زمان نوبت بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید.
دو دوز را در یک زمان مصرف نکنید.
چه مدت طول میکشد تا آلپرازولام اثر کند؟
هنگام شروع مصرف زاناکس، ممکن است اضطراب یا بی خوابی در طی چند روز یا چند ساعت پس از اولین دوز دارو بهبود یابد.
هنگام مصرف زاناکس از چه چیزهایی باید اجتناب کنم؟
آلپرازولام میتواند باعث خواب آلودگی شود؛ تا زمانی که متوجه نشدید زاناکس چه تأثیری بر شما میگذارد، از رانندگی و کار با ابزار و ماشین آلات اجتناب کنید.
هنگام استفاده از آلپرازولام الکل مصرف نکنید.
همچنین از مصرف سایر داروهایی که ممکن است باعث خواب آلودگی یا سرگیجه شوند نیز خودداری کنید.
زاناکس چه مدت در بدن میماند؟
نیمه عمر زاناکس (و بیشتر بنزوها) حدود 11 ساعت است، به این معنی که دارو حدود دو روز در بدن شما باقی میماند.
اگر بعد از مصرف زاناکس الکل بنوشید چه می شود؟
الکل اثرات آلپرازولام را افزایش می دهد و سرعت دفع این دارو را از بدن شما کاهش می دهد.
اگر دارو را مصرف کنید و سپس الکل مصرف کنید، ممکن است دچار بی حالی شدید و از دست دادن حافظه طولانی مدت شوید.
توصیه می شود از ترکیب این دو ماده خودداری کنید.
ممکن است این ترکیب منجر به عوارض جانبی خطرناک و حتی کشنده شامل مشکل در تنفس، خواب آلودگی شدید، گیجی و تشنج شود.
منابع اصلی این نوشته: drugs, nami, webmd
نویسنده: مبینا آقایی، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
ویرایشگر: یاسمن اکبرزاده، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
بازبینی: امین زندی، روانشناس بالینی
:این مطلب را به اشتراک بگذارید
The post آلپرازولام یا زاناکس و موارد مصرف آن چیست؟ appeared first on روانشناسی منطق.
